Het ontstaan van een overheidsinstelling, hoe kan het ook anders, is beschreven in een Koninklijk besluit. Het is het KB van 5 november 1971 dat de oprichting van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek beschrijft. Dit besluit bleef jarenlang onuitgevoerd.
De wake up-call kwam er met de Bende van Nijvel, verantwoordelijk voor een reeks moorden en gewelddadige overvallen en de aanslagen van de CCC, een extreme actiegroep actief midden jaren ‘80. Een parlementaire onderzoekscommissie stelde vast dat het gevoerde forensisch onderzoek in deze beter kon en dat het hoogtijd was om werk te maken van dat centraal forensisch laboratorium.
Begin jaren ‘90 werden de eerste experten aangeworven en opgeleid. Sinds 1992 is het forensisch instituut operationeel.
Een tweede belangrijk KB is dat van 29 november 1994, dat de opdrachten van het instituut verruimt tot het vakgebied van de Criminologie.
Vandaag de dag is het NICC uitgegroeid tot een federale wetenschappelijke instelling met meer dan 180 werknemers aan boord.